Rehabilitasyon, kişinin doğuştan veya sonradan, herhangi bir nedenle oluşan kalıcı veya geçici yetersizliklerinin, kaybedilmiş bazen de limitlenmiş olan fonksiyonel kapasitesinin belirlenerek tedavi edilmesi, psikolojik sosyal ve mesleki açıdan da desteklenerek günlük yaşamda bağımsız duruma gelmesini sağlamaktır. Çok yönlü tedavi yaklaşımı olan rehabilitasyon, fiziksel engellilerde çocuğa özgü fizyoterapi ve rehabilitasyon programını gerektirir ve rehabilitasyon programının standardizasyonu yoktur. Rehabilitasyon uygulamalarının ana elemanı fizyoterapisttir.
Rehabilitasyondaki amaç, çocuğun mevcut potansiyelinin arttırılarak sosyal hayatta mümkün olduğunca bağımsız hale getirilmesidir. Her ne kadar ortak tanıları olsa da, her çocuğun etkilenimi ve gelişim düzeyi farklı olacağı için tedavi programı farklı olmalıdır. İyi bir rehabilitasyon programı için çok iyi bir değerlendirme , takip ve ortezleme gerekir. Diğer bilim dallarında olduğu gibi rehabilitasyon da sürekli olarak gelişim göstermektedir. Bu yüzden de bir rehabilitasyon elemanın sürekli olarak gelişimleri takip etmesi, her çocuk için en uygun rehabilitasyon programınıseçebilmesi gerekir. Rehabilitasyona başlayan çocuklar oyun çağında oldukları için, yapılan tedavini ciddiyetini anlamalarını bekleyemeyiz.Buyüzden rehabilitasyon seansları oyun havasında geçmelidir. Çocuklarla çalışan fizyoterapistingüleryüzlü çocukları seven,sabırlıvetam donanımlı olması gerekir.
Merkezimizde fizyoterapistler tarafından her çocuğa uygun rehabilitasyon programı çizilir ve belirli aralıklarda değerlendirmelerle bu program tekrar gözden geçirilir. Rehabilitasyon sadece seans süresince değil bütün gün devam etmelidir. Bu yüzden ev içi düzenlemelerle ve aile her konuda bilgilendirilerek bu sürenin bütün güne yayılması sağlanır. Ailenin de seansları izlemesine izin verilerek bu programın evde de devamı sağlanır
Merkezimizde rehabilitasyon çalışmaları esnasında terapinin programlanmasında Bobath Yeni Konsepti, Oyun Terapisi, VestibulerRehabilitasyon , ProprioseptifNöromuskülerFasilitasyon , Duyu bütünleme terapatik masajı , yutma ve Oromotor Rehabilitasyonun yanısıraKardiyopulmoner Rehabilitasyon çalışmalarından yararlanılmaktadır.
Rehabilite edilen tanılar:
CP( serabralpalsy)
SpinaBifida(beyin omurilik sıvısı anomalileri ve hidrosefali)
Motor MentalRetardasyon
Motor Retardasyon
Zihinsel engele sekonder olarak gelişen fiziksel engel
Nörolojik rahatsızlıklar
Gelişim Geriliği
Kas Hastalıkları
Genetik Bozukluklar(West sendromu ,Rettsendromu,Williamssendromu,Down sendromu vb)
SerebralPalsy: Çoğunlukla doğum sırasında olmak üzere, anne karnında veya doğumdan sonra çeşitli nedenlere bağlı, ancak genelde beynin bir süre oksijensiz kalması sonucu meydana gelen beyin hasarı ile ortaya çıkan bir tablodur. Etkilenen beyin bölgesinin yeri ve büyüklüğüne göre farklı fonksiyon bozuklukları görülebilir. En sık görülen şekli kollarda ve bacaklarda kas kasılmalarının (spastisite) eşlik ettiği istemli hareket kaybıdır.
CP’li çocukların rehabilitasyon programı hastanın yaşı ve fonksiyonel durumuna göre belirlenmelidir. Fizyoterapi programının başarılı olması için tedavinin mümkün olduğunca erken başlatılması çok önemlidir. CP rehabilitasyonunda amaç: Anormal postür ve paternlerin düzeltilmesi, oluşabilecek deformitelerin önlenmesi, mobilizasyon, mevcut becerilerin geliştirilmesi, yeni becerilerin öğretilmesi, üst ekstremitelerin fonksiyonel kullanımını sağlamak, yürüme eğitimi vermektir. Down Sendromu:Downsendromlu çocuklarda merkezi sinir sistemindeki sorunlar dışında motor gelişimi etkileyen iki önemli belirti vardır; Düşük kas tonusu (kasların istirahat gerilimleri düşüktür, yumuşak hissedilir.)
Eklem bağlarındaki gevşeklik (hipermobilite, eklem hareketi normal sınırının ötesine geçer.) Bu iki özellik genetik olarak belirlenmiştir ve Downsendromlu çocuklarda farklı derecelerde bulunur. Bu durum eklemlerin çevresindeki kaslarda yetersiz kasılmaya nedenolur(kontraksiyon azlığı) ve bir güçsüzlük tablosu ortaya çıkar. Yerçekimine karşı hareketleri başlatma ve sürdürme zorluğu vardır. Daha az deney yaparlar ve oturma, emekleme, yürüme gibi gelişim basamaklarına daha geç ulaşırlar.
Downsendromlu çocuklar mutlaka yürürler. Az sayıda çocuk normal gelişim hızını yakalayabilir. Ancak büyük çoğunluk yavaş gelişir, gelişimleri sırasında karakteristik kompanse duruş ve hareketler geliştirirler. Bunlar bu sendroma özgü bir şekilde vücudu kullanma biçimidir. Otururken tonus azlığına bağlı olarak yığılma, geniş bir yüzeyde oturma ve ellerle dayanma, bacakları çok açarak pozisyon değiştirme, ayakta dururken dizlerin aşırı kilitlenmesi, küçük adımlar ile bacakları çok açarak yürüme sıklıkla görülür. Hareketler sınırlıdır, denge ve korunma reaksiyonları zayıftır.
Özel eğitim gerektiren bireylerin fizyoterapisinde aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
• Eğitime başlamadan önce birey sağlık kontrollerinden geçmelidir ve fizyoterapist raporlarını dikkatlice incelemelidir.
• Yapılacak egzersizler, fizyoterapisttarafındanuygun değerlendirmeler yapıldıktan sonra bireyin özelliklerine göre belirlenmelidir.
• Egzersizlerde önce majör kaslar sonra minör kasların gelişimi amaçlanmalıdır.
• İlk seanslarda aktivitelerin oyun düzeyinde olması daha sonra kurallı terapatik egzersizlere geçilmesi uygundur.
• Egzersizler basitten zora,2 boyutludan 3 boyutluya, proximalden(baş kısmından) distale(uzuv ve çevre organlara) doğru ilerlenmelidir Egzersizlerinde önce normal motor gelişim parametreleri ve denge gelişimi sağlandıkça sırasıyla oturma,yürüme ve koşmaya geçmelidir.
• Egzersizlerin sonunda sözel (aferin, güzel vs) ve somut ödüller mutlaka verilmelidir. Ayrıca gülümseme, mimik ve jestlerle de çocuk ödüllendirilmelidir.
• Dikkat isteyen ve karmaşık kuralları olan egzersizlerden kaçınılmalıdır.